Kinh tế Việt Nam ghi nhận những thành tựu to lớn trong năm 5 năm 2016 - 2020.

Mặt trời tỏa sáng ở Việt Nam

Năm 2020 đã đi qua và khép lại nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng. Có thể khẳng định, từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới đến nay, chưa có khi nào đất nước phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức và nhiều yếu tố bất định như nhiệm kỳ này. Nhưng "lửa thử vàng, gian nan thử sức", dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, quản lý, điều hành của Chính phủ, sau 5 năm thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng, Việt Nam chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu rất quan trọng, khá toàn diện, tạo nhiều dấu ấn nổi bật với những thành tích đặc biệt.

Liên tiếp trong 4 năm, từ năm 2016 - 2019, Việt Nam đứng trong top 10 nước tăng trưởng cao nhất thế giới, là một trong 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất. Tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) giai đoạn 2016 - 2019 đạt ở mức bình quân 6,8%.

Đặc biệt, trong năm 2020 vừa qua kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19, thiên tai, bão lụt nghiêm trọng ở miền Trung. Trong khi phần lớn các nước có mức tăng trưởng âm hoặc đi vào trạng thái suy thoái do tác động của dịch COVID-19, kinh tế Việt Nam vẫn tăng trưởng dương 2,91%, góp phần làm cho GDP trong 5 năm đạt khoảng 6%.

Với những kết quả này, nhất là 2019, Ngân hàng Thế giới nhận định: “Mây đen phủ lên toàn cầu nhưng mặt trời vẫn đang tỏa sáng lên Việt Nam”, Việt Nam thuộc nhóm nước tăng trưởng cao nhất khu vực, quốc tế...

Điều đáng nói nữa là trong 5 năm qua, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã cùng nhau tạo ra hơn 1.200 tỷ USD giá trị GDP. Nền kinh tế nước ta đã tạo ra được hơn 8 triệu việc làm mới cho người dân, thu nhập bình quân đầu người năm 2020 đạt 2.779 USD/người, gấp khoảng 1,3 lần so với năm 2015, tăng gần 145%.

Đáng chú ý, quy mô nền kinh tế tăng 1,4 lần so với đầu nhiệm kỳ, trở thành nền kinh tế có quy mô đứng thứ 4 trong ASEAN. Kim ngạch xuất khẩu giai đoạn 2016 - 2020 tăng từ 176,58 tỷ USD năm 2016 lên gần 281,5 tỷ USD năm 2020. Tăng trưởng xuất khẩu giai đoạn 2016-2020 đạt trung bình khoảng 11,7%/năm, cao hơn mục tiêu 10% đề ra tại Văn kiện Đại XII của Đảng.

Cùng với đó, chất lượng tăng trưởng được cải thiện đáng kể. Năng suất lao động tăng từ 4,3%/năm giai đoạn 2011 - 2015 lên 5,9%/năm giai đoạn 2016 - 2020. Nợ công giảm từ 63,7% GDP đầu nhiệm kỳ xuống còn 55% năm 2019, dưới ngưỡng an toàn do Quốc hội quy định. Lạm phát cơ bản bình quân được kiểm soát tốt qua các năm, giữ mức tương đối ổn định, bình quân giai đoạn 2016 - 2020 đạt 1,81%, giảm mạnh so với giai đoạn 2011 - 2015 là 5,15%.

Điều không thể không nhắc đến là chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam năm 2020 được xếp thứ 42/131 nước, đứng đầu nhóm 29 quốc gia có cùng mức thu nhập. Xếp hạng về phát triển bền vững của Việt Nam đã tăng từ thứ 88 năm 2016 lên thứ 49 năm 2020, cao hơn nhiều so với các nước có cùng trình độ phát triển kinh tế.

Tình trạng "vàng hoá", "đô la hoá" trong nền kinh tế giảm đáng kể, niềm tin vào đồng tiền Việt Nam tăng lên, hệ số tín nhiệm quốc gia được cải thiện… Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng mạnh. Tính chung cả giai đoạn 2016 - 2020, tổng vốn FDI đăng ký đạt 167,8 tỉ USD, vốn thực hiện đạt 92,8 tỉ USD (giai đoạn 2011 - 2015, tổng vốn FDI đăng ký đạt khoảng 100,3 tỉ USD, vốn thực hiện đạt gần 60 tỉ USD), vốn đăng ký đạt mức kỷ lục là 39 tỉ USD (năm 2019). Hiệu quả đầu tư cải thiện, hệ số ICOR giai đoạn 2016 - 2019 đạt 6,1 (thấp hơn giai đoạn 2011 - 2015 là 6,3).

Hội nhập kinh tế quốc tế phát triển sâu, rộng trên nhiều cấp độ, đa dạng về hình thức, ký kết nhiều hiệp định thương mại song phương, đa phương thế hệ mới; xuất, nhập khẩu, thu hút vốn đầu tư nước ngoài tăng mạnh, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế và sự phát triển của đất nước.

Cơ cấu kinh tế dịch chuyển theo hướng tích cực và phù hợp hơn với mô hình tăng trưởng kinh tế. Nền kinh tế dịch chuyển theo hướng hiện đại, tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ tăng nhanh, trở thành động lực tăng trưởng chính, trong khi tỷ trọng ngành nông nghiệp giảm xuống. Không chỉ cơ cấu kinh tế thay đổi mà cơ cấu nội ngành cũng dịch chuyển phù hợp trình độ phát triển của nền kinh tế. 

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng và các đại biểu tới dự Hội nghị Chính phủ với các địa phương. (Ảnh: VGP).

Những kết quả, thành tích đó đã góp phần làm nên những thành tựu rất quan trọng với nhiều dấu ấn nổi bật của nhiệm kỳ 2016 – 2020. Riêng năm 2020, một năm rất đặc biệt, đúng như nhận định của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, phải được xem là năm thành công nhất của nước ta trong 5 năm qua về tinh thần và ý chí vươn lên trong mọi khó khăn, thử thách; là năm mà chỉ số niềm tin của Nhân dân lên cao nhất.

Bứt phá phát triển bền vững

Dấu ấn lãnh đạo kinh tế của Đảng trong nhiệm kỳ 2016 - 2020 còn được thể hiện rõ nét thông qua các cương lĩnh, chiến lược và văn kiện chính thức Đại hội Đảng toàn quốc khóa XII, cũng như một loạt quyết sách quan trọng khác được Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị ban hành.

Quyết tâm phát triển kinh tế cũng được thể hiện qua một loạt các văn bản được Đảng ta ban hành. Ngay trong Nghị quyết của Đại hội XII đã đặt mục tiêu tổng quát là phải đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế nhanh, bền vững, phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, từ đó nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.

Để sớm hiện thực hóa điều này, Trung ương đã ban hành một loạt các Nghị quyết, như: Nghị quyết số 10 tạo động lực phát triển kinh tế tư nhân - Nghị quyết có thể coi là đột phá trong tư duy, giúp kinh tế tư nhân phát triển lành mạnh, hiệu quả, thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế.

Cùng với đó là Nghị quyết số 11 về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm hoàn thiện và định hình rõ nét hơn đường lối phát triển này. Hay Nghị quyết số 23 về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045; Nghị quyết số 52 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ Tư….

Cũng trong nhiệm kỳ này, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã nhiều lần tham dự Hội nghị Chính phủ với các địa phương. Và tại những Hội nghị này, người đứng đầu Đảng và Nhà nước, đều đưa ra những định hướng, và đặt ra nhiều nhiệm vụ quan trọng, thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Nghị quyết của Đại hội XII đã đặt mục tiêu phát triển kinh tế nhanh, bền vững, phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Điều đặc biệt là trong các ưu tiên của Chính phủ để thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng XII, xây dựng Chính phủ kiến tạo, phát triển, phục vụ người dân và doanh nghiệp, hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN được đặt lên hàng đầu. Bộ máy Chính phủ thực hiện tốt vai trò Chính phủ kiến tạo, nỗ lực xóa bỏ nhiều thủ tục hành chính rườm rà, tạo ra môi trường kinh doanh, đầu tư thuận lợi để tập trung, chuyển hóa nguồn lực từ tất cả các thành phần kinh tế vào phát triển kinh tế - xã hội. 

Vì vậy, trong 5 năm qua, nhiều "điểm nghẽn" về thể chế đã được Chính phủ phát hiện, xử lý. Việc hoàn thiện căn bản hệ thống pháp luật về kinh tế khá đầy đủ, tạo cơ sở pháp lý cho các doanh nghiệp thuộc mọi loại hình sở hữu hoạt động. Cải cách hành chính đi vào thực chất, khơi dậy động lực, tạo niềm tin, khuyến khích người dân và doanh nghiệp đầu tư sản xuất kinh doanh…

Những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đầu tư, kinh doanh được tháo gỡ. Cải cách thủ tục hành chính được đẩy mạnh. Hàng nghìn giấy phép con đã được xóa bỏ. Nhờ những nỗ lực lớn này, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả rất nổi bật, tăng tới 20 bậc về môi trường kinh doanh và tăng 10 bậc về năng lực cạnh tranh theo các bảng xếp hạng toàn cầu.

Cùng với việc cải thiện môi trường kinh doanh, Chính phủ cũng khuyến khích đổi mới sáng tạo, triển khai mạnh mẽ Chính phủ điện tử và phát triển kinh tế số. Nhờ đó, Việt Nam là nước có điểm số tăng nhiều nhất trong Báo cáo Năng lực cạnh tranh toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới. Năm 2020, Việt Nam đứng thứ 67 trong 141 nền kinh tế về năng lực cạnh tranh quốc gia, tăng 10 bậc so với năm trước, ở vị trí 77 trong số 135 với hầu hết các chỉ số được cải thiện. 

Trong nhiệm kỳ này, Đảng, Nhà nước đã dành sự quan tâm chưa từng có với cộng đồng doanh nghiệp. Đảng ta ra các nghị quyết về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN và phát triển các thành phần kinh tế, trong đó nhấn mạnh vai trò động lực quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân. Quốc hội đã sửa Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, ban hành Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa… Lần đầu tiên trong lịch sử, Chính phủ ra Nghị quyết số 35 về Chương trình phát triển doanh nghiệp cho cả nhiệm kỳ, ban hành loạt nghị quyết với quyết tâm đưa Việt Nam vào nhóm các nền kinh tế có môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh hàng đầu ở ASEAN.

Kinh tế tư nhân phát triển mạnh. Tổng số doanh nghiệp tăng gấp 1,5 lần. Số doanh nghiệp thành lập mới tăng nhanh cả về số lượng và vốn đăng ký, làn sóng khởi nghiệp sáng tạo lan tỏa rộng với nhiều mô hình kinh doanh độc đáo, có hiệu quả. Đây là thành tựu chung của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn thể nhân dân, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng.

Một dấu ấn nổi bật trong nhiệm kỳ này là nước ta đã chuẩn bị rất tốt các hành trang hội nhập kinh tế quốc tế qua việc tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Với các hiệp định này, nhiều chuyên gia kinh tế, các tổ chức quốc tế đánh giá, Chính phủ đã tạo những đột phá về quan hệ kinh tế quốc tế cho sự phát triển bền vững, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của đất nước trên trường quốc tế.

Những dấu ấn, thành tựu về tăng trưởng, phát triển kinh tế nói riêng và các lĩnh vực khác của đời sống xã hội nói chung trong nhiệm kỳ qua, như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Đó là sản phẩm kết tinh sức sáng tạo, là kết quả của cả một quá trình nỗ lực phấn đấu bền bỉ, liên tục qua nhiều nhiệm kỳ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta; góp phần tạo nên những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của nước ta. Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta vẫn có thể khẳng định: "Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.

Có thể nói, kinh tế Việt Nam đã tạo nhiều dấu ấn nổi bật trong nhiệm kỳ 2016 - 2020, tô đậm thành tựu của 35 năm đổi mới với những bước tiến vượt bậc. Từ những dấu ấn to lớn quan trọng này, Nhân dân thêm niềm tin, phấn khởi và tự hào, tiếp tục khẳng định con đường đi lên của Nhân dân ta đúng đắn, sự lãnh đạo của Đảng là sáng suốt, nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam; “Ý Đảng” luôn hòa quyện với “lòng dân” để dẫn dắt dân tộc ta vững vàng đẩy mạnh công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới./.

Thu Hà