Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Phiên thảo luận mở Cấp cao trực tuyến của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (3/2021)

Năm 2021, tình hình chính trị-an ninh thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, tác động trực tiếp đến hoạt động của Hội đồng Bảo an (HĐBA), nhất là nguy cơ đại dịch COVID-19 cũng như cạnh tranh chiến lược nước lớn chưa có dấu hiệu suy giảm.

Đây cũng là năm đầu tiên toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta nỗ lực triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII với những định hướng, mục tiêu lớn về phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2021-2025 và đến năm 2030, tầm nhìn phát triển đất nước đến năm 2045.

Trên cơ sở tư tưởng Hồ Chí Minh về hòa bình và hợp tác quốc tế - “giữ gìn hòa bình thế giới tức là giữ gìn lợi ích của nước ta”, triển khai chủ trương “Chủ động tham gia và phát huy vai trò tại các cơ chế đa phương, đặc biệt là ASEAN và Liên hợp quốc” của Đại hội Đảng lần thứ XII và tinh thần Chỉ thị 25 ngày 08/08/2018 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030, Việt Nam tham gia Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với chủ trương đóng góp, tìm giải pháp cho các vấn đề hòa bình, an ninh chung, cũng là góp phần tạo dựng môi trường hòa bình, ổn định phục vụ phát triển đất nước.

Việt Nam đã đóng góp vào công việc chung của Hội đồng Bảo an với tinh thần độc lập, tự chủ, tích cực, trách nhiệm và cân bằng, thể hiện rõ bản lĩnh và bản sắc đối ngoại, kiên trì lập trường nguyên tắc, ủng hộ việc tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, như tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia, hòa bình giải quyết tranh chấp, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế trong xử lý nhiều vấn đề khu vực, qua đó cũng thể hiện ủng hộ đối với nhiều nước bạn bè truyền thống, đang phát triển và Không liên kết liên quan; đồng thời đề cao các nỗ lực, kinh nghiệm của Việt Nam trong quá trình tái thiết, phát triển đất nước và hội nhập quốc tế.

Với tinh thần “đối tác vì hòa bình bền vững, Việt Nam sẽ tiếp tục kiên định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, nỗ lực thúc đẩy đối thoại, giảm căng thẳng, đối đầu, tìm giải pháp công bằng, hợp lý cho các vấn đề hoà bình, an ninh khu vực và quốc tế trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc; đồng thời, chúng ta cũng cần theo dõi sát tình hình, đề xuất các điều chỉnh chính sách phù hợp trước các diễn biến mới có thể phát sinh.

Tháng Chủ tịch HĐBA lần thứ hai của Việt Nam (4/2021) sẽ là điểm nhấn về sự tham gia của Việt Nam tại HĐBA trong năm 2021, với thêm nhiều đóng góp có ý nghĩa và thực chất về cả nội dung và hoạt động. Trên thực tế, công tác chuẩn bị cho năm 2021 nói chung và tháng 4/2021 nói riêng đã được khởi động từ trước khi Việt Nam chính thức bắt đầu nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực HĐBA.

Thành tựu của 35 năm đổi mới, thế và lực của đất nước ngày càng lớn mạnh, cùng với những kết quả tích cực đã được ghi nhận trong năm 2020 là cơ sở vững chắc để ta tiếp tục đẩy mạnh tham gia HĐBA một cách chủ động, tích cực và đóng góp tích cực trong năm thứ hai của nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực 2020-2021, gặt hái thêm nhiều thành công vì mục tiêu bảo vệ, thúc đẩy lợi ích quốc gia - dân tộc, đồng thời đóng góp cho sứ mệnh chung duy trì hòa bình, an ninh khu vực và quốc tế.

Với thông điệp, Việt Nam là đối tác tin cậy, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, luôn chủ động và ngày càng có nhiều đóng góp tích cực vào công việc chung của khu vực và quốc tế. Thực hiện đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XIII về chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, không ngừng nâng cao vị thế, uy tín trên trường quốc tế, Việt Nam đã và đang nỗ lực hết sức mình hoàn thành tốt nhất vai trò là Ủy viên không thường trực HĐBA Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020- 2021.

Phát huy truyền thống hòa hiếu, nhân văn và tinh thần đoàn kết, chung sức chung lòng của dân tộc, cũng như ước vọng của một đất nước luôn muốn hòa bình đổi mới, phát triển đất nước, Việt Nam cam kết tiếp tục nỗ lực thúc đẩy đối thoại, đóng góp vào những nỗ lực chung của HĐBA trong duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, tìm kiếm giải pháp thỏa đáng cho các vấn đề được cộng đồng quốc tế quan tâm trên cơ sở phù hợp với luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc, đáp ứng lợi ích chính đáng của các quốc gia và hướng tới nguyện vọng vì một thế giới hòa bình, thịnh vượng và tốt đẹp hơn.

Xuất phát từ hoàn cảnh lịch sử và thông qua thực tiễn bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước, Việt Nam có thể chia sẻ kinh nghiệm, đóng góp thiết thực cho sự nghiệp xây dựng nền hòa bình bền vững ở khu vực và trên thế giới. Xây dựng và duy trì hòa bình bền vững là cả một quá trình bao trùm, gồm nhiều giai đoạn (từ lúc chưa có xung đột, trong xung đột và sau xung đột), cần có cách tiếp cận tổng thể và đa chiều, có sự tham gia của đối tác và mọi thành phần.

Trong đó phải kể đến: Gìn giữ, củng cố hòa bình thông qua thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại nhằm ngăn ngừa, giải quyết xung đột; tăng cường vai trò của tổ chức khu vực. Bảo đảm môi trường an toàn, cơ sở hạ tầng thiết yếu đối với người dân (điện, nước, trường học...) trong các khu vực, quốc gia có xung đột vũ trang, nhất là hướng tới các đối tượng dễ bị tổn thương. Xây dựng hòa bình thông qua giải quyết hậu quả bom mìn sau chiến tranh là hành động vừa mang tính nhân văn và nhân đạo sâu sắc, lại vừa có ý nghĩa thiết thực để phát triển kinh tế - xã hội và ổn định sinh kế lâu dài của người dân.   

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tại một cuộc họp của Hội đồng Bảo an LHQ

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết: “Năm 2021, tình hình thế giới sẽ còn có nhiều biến động, dịch COVID-19 có thể sẽ được kiểm soát ở mức độ nào đó nhưng cũng có thể chưa được kiểm soát. Kinh tế thế giới cũng trên đà phục hồi chậm. Đó là những tác động không nhỏ đến hoạt động của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Bên cạnh đó là những cuộc xung đột đang tiếp diễn, chưa kể vẫn luôn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra các cuộc xung đột mới, ảnh hưởng đến hoạt động của Hội đồng Bảo an.

Ưu tiên của chúng ta tiếp tục là các ưu tiên mà ngay khi chúng ta tham gia Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã đưa ra. Cụ thể, đó là khắc phục giải quyết các xung đột, quan tâm đến vấn đề trẻ em trong xung đột, khôi phục kinh tế xã hội sau xung đột, khắc phục hậu quả bom mìn sau xung đột, biến đổi khí hậu, hoạt động gìn giữ hòa bình… Đây là những ưu tiên của Việt Nam khi tham gia Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ngay từ đầu nhiệm kỳ cho đến năm thứ 2 giữ vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an. Với các ưu tiên đó, chúng ta sẽ tiếp tục phối hợp cùng các nước thành viên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cũ và mới để thúc đẩy thực hiện”.

Trên tinh thần đó, trong tháng Chủ tịch thứ hai tại HĐBA vào tháng 4/2021, Việt Nam sẽ chủ trì và điều hành các công việc của HĐBA trên cơ sở cân bằng, khách quan, xây dựng và hướng tới đồng thuận; tích cực đề xuất các sáng kiến để cùng các nước thành viên HĐBA giải quyết các vấn đề hòa bình, an ninh quốc tế quan trọng.

Đồng thời Việt Nam cũng sẽ tổ chức một số sự kiện điểm nhấn do Lãnh đạo Cấp cao, Lãnh đạo Bộ Ngoại giao chủ trì về các chủ đề ưu tiên như: “Tăng cường hợp tác giữa Liên hợp quốc và các tổ chức khu vực trong thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa giải quyết xung đột”, “khắc phục hậu quả bom mìn và duy trì hòa bình bền vững. Tăng cường gắn kết để hành động hiệu quả hơn”, “Khắc phục hậu quả bom mìn và duy trì hòa bình bền vững. Tăng cường gắn kết để hành động hiệu quả hơn”. Xuyên suốt trong thời gian còn lại nhiệm kỳ của mình, Việt Nam sẽ tiếp tục tích cực lồng ghép các quan tâm, ưu tiên của mình trong quá trình thảo luận, thương lượng và quyết nghị của HĐBA.

Việc Việt Nam hoàn thành tốt nhiệm kỳ HĐBA, trong đó có 2 lần đảm nhiệm cương vị Chủ tịch HĐBA, sẽ góp phần cụ thể hóa chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, đẩy mạnh quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với Liên hợp quốc và với các đối tác lớn đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn, tạo đà cho việc hội nhập quốc tế mạnh mẽ và toàn diện hơn trong thời gian tới. Đây cũng đánh dấu bước trưởng thành của đội ngũ cán bộ ngoại giao (nhất là cán bộ ngoại giao đa phương) cả về lượng và chất, sẵn sàng dấn thân và vươn lên đảm nhận những trọng trách mới mà Đảng và Nhà nước giao phó, xứng với tầm vóc, với thế và lực của đất nước sau 35 năm Đổi mới./.

Mạnh Hùng