Cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.

 

Lập, trình quyết toán cần được chú trọng

Trao đổi với phóng viên báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng chí Nguyễn Văn Thể, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, trong giai đoạn 2016 - 2020, với nhiều giải pháp chỉ đạo đồng bộ, công tác quyết toán dự án hoàn thành đã được chú trọng, đi vào nề nếp. Cơ bản các chủ đầu tư đã tuân thủ các quy định của Bộ Tài chính về lập báo cáo quyết toán dự án hoàn thành, các biểu mẫu hồ sơ quyết toán, hồ sơ quyết toán, thời hạn lập báo cáo quyết toán dự án hoàn thành đảm bảo theo quy định.

Cùng với đó, công tác thẩm tra, phê duyệt quyết toán đã được các cơ quan có thẩm quyền tập trung đẩy mạnh, đã thực hiện thẩm tra quyết toán ngay khi các hạng mục độc lập hoàn thành giúp cho việc quyết toán được đẩy nhanh (đặc biệt đối với dự án nhóm A nhiều hạng mục công trình độc lập hoàn thành đưa vào khai thác kịp thời, không chờ đến khi cả dự án hoàn thành). Kết quả công tác quyết toán dự án hoàn thành đạt khối lượng rất lớn.

Tuy vậy, Bộ trưởng Bộ GTVT cũng thẳng thắn thừa nhận, công tác này hiện vẫn còn một số khó khăn, tồn tại, hạn chế trong công tác lập, trình quyết toán. Nổi bật trong đó, một số chủ đầu tư còn chưa thực sự quan tâm đúng mức tập trung nhân lực cho công tác quyết toán; các cán bộ theo dõi dự án thay đổi nhiều, nhà thầu không phối hợp lập quyết toán A-B hoặc một số nhà thầu sát nhập, giải thể.

Để đẩy nhanh công tác quyết toán dự án hoàn thành đối với các dự án có nhiều hạng mục công trình hoàn thành có thời gian hoàn thành khác nhau, cho phép lập báo cáo quyết toán theo hạng mục độc lập hoàn thành theo quy định. Tuy nhiên, một số các chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án (QLDA) lập báo cáo quyết toán hạng mục độc lập hoàn thành chưa bao gồm chi phí khác có liên quan theo đúng quy định dẫn đến một số dự án chậm lập trình báo cáo quyết toán, chưa quyết toán dứt điểm toàn bộ dự án.

Mặt khác, một số chủ đầu tư chưa thực sự chú trọng rà soát, hoàn tất các thủ tục theo đúng quy định quản lý đầu tư xây dựng khi lập, trình quyết toán. Một số đơn vị kiểm toán độc lập chưa thực hiện hết trách nhiệm theo chuẩn mực kiểm toán, báo cáo kiểm toán còn ngoại trừ hạn chế nhiều nội dung hoặc vẫn còn các sai sót trong quá trình kiểm toán, dẫn đến khi thẩm tra phê duyệt quyết toán nhiều nội dung, hạng mục chưa đủ điều kiện pháp lý để phê duyệt quyết toán, kéo dài thời gian thẩm tra và phê duyệt quyết toán.

Việc chủ đầu tư trình báo cáo quyết toán của một số dự án chưa đầy đủ hồ theo đúng quy định tại Thông tư số 10/2020/TT-BTC của Bộ Tài chính, chủ đầu tư bổ sung rất nhiều lần, thời gian chờ bổ sung hồ sơ rất lâu, một số dự án phải trả lại hồ sơ quyết toán. Việc chấp hành kết luận kiểm toán nhà nước, thanh tra còn chậm, nhiều nội dung chưa được xử lý hoặc xử lý chưa xong. Một số phát sinh của dự án trong giai đoạn thực hiện dự án đầu tư cần phải tiếp tục hoàn thiện bổ sung tính pháp lý mới đảm bảo đủ điều kiện quyết toán.

Mặt khác, một số dự án mặc dù thực tế khi hoàn thành công trình đã tạm giao tài sản hình thành sau đầu tư cho các cơ quan quản lý. Tuy nhiên, việc bàn giao, tiếp nhận tài sản sau đầu tư khi dự án hoàn thành chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục, trình tự, thẩm quyền đối tượng tiếp nhận tài sản theo quy định của Luật quản lý sử dụng tài sản công (đặc biệt là việc bản giao tài sản hình thành sau đầu tư từ nguồn vốn Trung ương cho địa phương...). Đồng thời, vẫn còn quyết định đầu tư dự án chưa rõ ràng về đơn vị quản lý sử dụng tài sản sau đầu tư, dẫn đến hồ sơ trình quyết toán của chủ đầu tư đối với phần tài sản hình thành sau đầu tư chưa thực hiện đầy đủ theo đúng quy định.

Ngoài ra, báo cáo tình hình quyết toán dự án của các chủ đầu tư còn chậm theo quy định, chưa đầy đủ nội dung theo quy định của Bộ Tài chính như chưa có các đánh giá, nhận xét về nguyên nhân chậm, muộn; những thuận lợi, khó khăn và đề xuất kiến nghị trong công tác quyết toán dự án hoàn thành.

Cần đẩy mạnh thẩm tra, phê duyệt quyết toán

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cùng đoàn công tác Bộ GTVT kiểm tra công trường thi công Dự án cao tốc Bắc - Nam.
 

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cũng cho biết, việc phê duyệt quyết toán theo các hạng mục độc lập hoàn thành, giúp cho việc thẩm tra phê duyệt quyết toán được khẩn trương, kịp thời. Tuy nhiên, các nội dung còn vướng mắc chưa đủ điều kiện quyết toán, chưa được các chủ đầu tư quan tâm giải quyết dứt điểm, dẫn đến việc quyết toán dự án hoàn thành toàn bộ dự án của một số dự án kéo dài.

Trách nhiệm của một số chủ đầu tư phối hợp, làm rõ trong quá trình thẩm tra, phê duyệt quyết toán còn hạn chế, đặc biệt đối với các nội dung chưa đủ điều kiện phê duyệt quyết toán. Cơ chế còn những vướng mắc chưa đầy đủ, nhất là đối với các dự án BOT cơ chế pháp lý chưa đầy đủ, thay đổi nhiều, dẫn đến còn một số nội dung chưa đủ điều kiện chấp thuận quyết toán như: phụ cấp không ổn định sản xuất, định mức giếng cát, phần mềm thu phí, hệ thống cân kiểm soát tải trọng xe, chi phí di chuyển thiết bị, lãi vay trong quá trình xây dựng;...

Nhiều dự án chưa được quan tâm kịp thời

Đối với các dự án vốn ODA, vốn vay, ngoài các tồn tại vướng mắc chung tiêu trên, còn có các tồn tại việc các chủ đầu tư chưa quan tâm đúng mức đến việc ghi thu, ghi chi vốn nước ngoài (vốn vay, vốn viện trợ) dẫn đến khi quyết toán phải chờ thủ tục. Một số dự án chỉ có khối lượng cuối cùng và giá trị thanh toán cuối cùng (theo mẫu của FIDIC), chưa có quyết toán A-B theo quy định tại Thông tư của Bộ Tài chính.

Các lệnh thay đổi thuộc thẩm quyền phê duyệt của chủ đầu tư, cấp quyết định đầu tư, tuy nhiên hồ sơ mới chỉ có chấp thuận của Tư vấn giám sát hoặc Ban QLDA chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt. Một số thủ tục đầu tư phải hoàn tất theo quy định quản lý đầu tư xây dựng, tuy nhiên các nhà thầu nước ngoài và Tư vấn giám sát đã về nước;...

“Một số dự án các chủ đầu tư, Ban QLDA mới trình quyết toán được chi phi xây lắp phần hợp đồng gốc, còn phần lệnh thay đổi, các chi phí khác chưa trình quyết toán được”, lãnh đạo Bộ GTVT nhìn nhận.

Đối với các dự án BOT, cùng với các tồn tại, vướng mắc chung nêu trên, còn có các vướng mắc tồn tại về điều kiện thẩm tra quyết toán; nổi bật như: phần mềm thu phí, thủ tục pháp lý trạm kiểm soát tải trọng, dự toán di chuyển thiết bị, lãi vay trong quá trình xây dựng,...

Về vấn đề này, lãnh đạo Bộ GTVT khẳng định, Bộ đã có rất nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc nhà đầu tư hoàn thiện thủ tục trình Bộ, Ban QLDA kiểm tra trình Bộ xem xét thỏa thuận quyết toán.

Bài, ảnh: KC